Το Εργαστήριο Ερευνας του Φύλου του Τμήματος Κοινωνιολογίας σας προσκαλεί στη διάλεξη με θέμα «Οι χριστιανές, οι μουσουλμάνες και τα είδη του διαζυγίου στα ιεροδικαστικά κατάστιχα του Χάνδακα» από τη Φωτεινή Χαιρέτη, Υποψήφια Διδάκτορα Πανεπιστημίου Κρήτης, την Τετάρτη 9 Δεκεμβρίου και ώρα 11.30-14.00 στην αιθουσα Α3-2 του Τμήματος Κοινωνιολογίας. .
Το θέμα της παρούσας ανακοίνωσης αφορά στις χριστιανές και στις μουσουλμάνες που προσέφυγαν στον καδή του Χάνδακα είτε απλώς για να καταγράψουν το διαζύγιό τους, είτε για να διεκδικήσουν δικαστικά τα δικαιώματα που τους εξασφάλιζε ο ιερός μουσουλμανικός νόμος σε περίπτωση διαζυγίου. Οι ιεροδικαστικοί κώδικες (σιτζίλ/sicil) 2, 3, 4 και 5 του Οθωμανικού Αρχείου που φυλάσσεται στη Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη του Ηρακλείου, αποτέλεσαν την αρχειακή πηγή της μελέτης. Παρόλο που τα σιτζίλ περιλαμβάνουν συνοπτικές και αυστηρά κωδικοποιημένες καταχωρίσεις των υποθέσεων που εκδίκαζε ο καδής, αποτελούν μια από τις σημαντικότερες πρωτογενείς πηγές αναφορικά με τις έμφυλες σχέσεις και τη νομική θέση των γυναικών, ιδιαίτερα σε ζητήματα οικογενειακού και κληρονομικού δικαίου. Από τις καταχωρίσεις αυτές γίνεται σαφές ότι υπήρχαν γυναίκες οι οποίες δεν αποδέχονταν παθητικά τη ζωή που είχε αυστηρά ορίσει για εκείνες το Κοράνι. Οι γυναίκες των μέσων του 17ου αι. προσπαθούσαν να αντιπαρέλθουν τη νομικά θεσμοθετημένη κατώτερη θέση τους, διεκδικώντας με κάθε διαθέσιμο ένδικο μέσο τα περιορισμένα νομικά δικαιώματα που τους αναγνωρίζονταν. Η προσπάθεια αυτή είχε περισσότερο φυλετικό, παρά κοινωνικό, οικονομικό ή θρησκευτικό χαρακτήρα. Έτσι συναντήσαμε μουσουλμάνες αλλά και χριστιανές, οι οποίες κατοικούσαν στην πόλη αλλά και σε χωριά, που προέρχονταν από πλούσιες οικογένειες του Χάνδακα αλλά και από αγροτικές οικογένειες των επαρχιών, να προσφεύγουν στον καδή σε μια προσπάθεια να καλυτερεύσουν τη ζωή τους. Μέσα στο πλαίσιο αυτό μια γυναίκα είχε τη δυνατότητα να επιλέξει το διαζύγιο για να γλιτώσει από έναν δυστυχισμένο γάμο ή απλώς για να συνάψει νέο. Στους μελετώμενους κώδικες καταγράφηκαν οι τρεις βασικοί τύποι διαζυγίων: το ταλάκ, το χουλ και το τεφρίκ, τους οποίους θα παρουσιάσουμε με έμφαση στη διάκριση σε βάρος των γυναικών.
Βιογραφικό. Η κ. Φωτεινή Χαιρέτη, είναι απόφοιτος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης (2000), και απόφοιτος του ΠΜΣ της Τουρκολογίας του ίδιου Τμήματος. Το 2005 υποστήριξε την δηπλωματική εργασίας της: «Η επαρχία Μαλεβιζίου τα πρώτα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας στην Κρήτη. Κοινωνικές και οικονομικές πραγματικότητες όπως εμφανίζονται στους Ιεροδικαστικούς Κώδικες Ηρακλείου». Σήμερα, είναι υποψήφια Διδάκτορας στο Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Το θέμα της διατριβής της είναι η «Ατομική και συλλογική δράση των χριστιανών και μουσουλμάνων γυναικών κατά τις πρώτες δεκαετίες της οθωμανικής κυριαρχίας στην Κρήτη. Η περίπτωση των επαρχιών Μαλεβιζίου, Τεμένους και Πεδιάδας». Εκτός από την επιστημονική της απασχόληση η Η κ. Χαιρέτη έχει διδάξει στην Άρτα στα ΙΕΚ, στα Κέντρα Δια Βίου Μάθησης και στο Τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής του Τ.Ε.Ι. Ηπείρου όπου δίδαξε την Τουρκική Γλώσσα Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, IV. Επιπλέον έχει μεταφράσει και ταξινομήσει το Τουρκικό Αρχείο Ρεθύμνου (Γ.Α.Κ. Ν. Ρεθύμνου), ήταν μεταφράστρια των μουσουλμανικων επιτύμβιων στηλών της οθωμανικής περιόδου στο Ρέθυμνο ( Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών/Ι.Τ.Ε), των ιεροδικαστικών κωδίκων του Τουρκικού Αρχείου Ηρακλείου (Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη), καθώς και την ηλεκτρονική ταξινόμηση του Τουρκικού Αρχείου Χανίων.