Εργασιακή επισφάλεια και κοινωνική συνοχή: Η περίπτωση των πολιτιστικών και δημιουργικών βιομηχανιών

Τίτλος Ερευνητικού Έργου στα Αγγλικά

Labour Precarity and Social Cohesion: The Case of the Cultural & Creative Industries (LaPreSC)

Φορέας Υποδοχής: Πανεπιστήμιο Κρήτης, Τμήμα Κοινωνιολογίας

Φορέας Χρηματοδότησης: ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας

Επιστημονική Περιοχή: Κοινωνικές Επιστήμες, Ανθρωπιστικές Επιστήμες και Τέχνες, Διοίκηση και Οικονομία της Καινοτομίας/ Social Sciences, Humanities and Arts, Management and Economics of Innovation (5)

Επιστημονικό Υποπεδίο: Μελέτη των κοινωνιών της συμπερίληψης/ Study of inclusive societies (5.1)

Αριθμός Πρότασης : 16313

Κωδικός Αριθμός Έργου:ΚΑ-11454

Επιστημονικός/ή Υπεύθυνος/η ΚΑΡΑΚΙΟΥΛΑΦΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ

Ημερομηνία Έναρξης 02.10.2023

Χρονική διάρκεια Έργου (σε μήνες) 24

Συνολικός Προϋπολογισμός (Δημόσια Δαπάνη) 140.000,00€

Ερευνητική Ομάδα:

Χριστίνα Καρακιουλάφη Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήματος Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης, Επιστημονικά Υπεύθυνη Έργου

Βασίλης Αυδίκος Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήματος Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης Παντείου Πανεπιστήμιου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών

Αλέξανδρος Μπαλτζής Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Μάρθα Μιχαηλίδου Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών

Ιωάννης Τσιουλάκης Αναπληρωτής Καθηγητής Σχολής Ιστορίας, Ανθρωπολογίας, Φιλοσοφίας και Πολιτικής Πανεπιστημίου Queen’s Belfast

Ασπασία Θεοδοσίου Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήματος Μουσικών Σπουδών Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Χαρά Κόκκινου Υποψήφια Διδάκτωρ Τμήματος Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης

Αδαμαντία Αντιγόνη Παπαγεωργίου Μεταδιδακτορική ερευνήτρια Τμήματος Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης Παντείου Πανεπιστήμιου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών / Εντεταλμένη Διδάσκουσα Τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών

Παναγιώτα (Πένυ) Παπαγεωργοπούλου Υποψήφια Διδάκτωρ Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Γεώργιος Κωνσταντίνος Σώρος Υποψήφιος Διδάκτωρ Τμήματος Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης

ΣΥΝΟΨΗ ΕΡΕΥΝΑΣ

Η επισφαλής ύπαρξη και απασχόληση των εργαζομένων στις πολιτιστικές και δημιουργικές βιομηχανίες (ΠΔΒ) είναι ευρέως αναγνωρισμένο φαινόμενο. H εργασιακή τους επισφάλεια και ευαλωτότητα επιδεινώνεται περαιτέρω σε περιόδους οικονομικής και κοινωνικής κρίσης. Οι «διαδοχικές κρίσεις» (χρηματοπιστωτική, πανδημική και η αναμενόμενη ύφεση λόγω ενεργειακής κρίσης) δημιούργησαν και συνεχίζουν να παράγουν πρωτοφανείς προκλήσεις για όλους τους εργαζόμενους/-ες στις ΠΔΒ, πέρα από τα ήδη υπάρχοντα υψηλά επίπεδα εργασιακής επισφάλειας, σε εξαιρετικά αρρύθμιστα εργασιακά περιβάλλοντα. Επιτείνοντας την ευαλωτότητά τους και τις υφιστάμενες ανισότητες (έμφυλες, εθνοτικές, φυλετικές, ταξικές) αυτές οι διαδοχικές κρίσεις δημιουργούν συνθήκες κοινωνικού αποκλεισμού και υπονομεύουν την κοινωνική συνοχή. Ταυτόχρονα, όμως, δημιουργούν νέες πρακτικές και δράσεις «από τα κάτω», καταδεικνύοντας την ανάγκη για μέτρα πολιτικής για την αντιμετώπιση της επιδείνωσης των συνθηκών εργασίας. Έχοντας ήδη εδραιώσει στενή συνεργασία με σημαντικό αριθμό φορέων/συλλογικοτήτων σε όλη την επικράτεια μέσω της διημερίδας «Καλλιτεχνική εργασία στην Ελλάδα: καθεστώτα, πολιτικές, προοπτικές» το ερευνητικό έργο (ακρωνύμιο : LaPreSC) υιοθετεί μια διεπιστημονική προσέγγιση και  έχει δυο πρωταρχικούς στόχους : α) Να αναλύσει σε βάθος και να αξιολογήσει τις συνθήκες εργασίας, αλλαγές και αναδυόμενες πρακτικές/δράσεις «από τα κάτω» με σκοπό την αντιμετώπιση της επισφάλειας και του αποκλεισμού στις ΠΔΒ β) Να παράγει τεκμηριωμένες συστάσεις πολιτικής που θα στηρίζουν την εργασία στις ΠΔΒ ώστε να αυξηθεί η συμβολή της στη βιώσιμη απασχόληση και ανάπτυξη, μέσω της δημιουργίας μια πλατφόρμας συνάντησης έρευνας και πεδίου. Εστιάζοντας σε μια βασική ΠΔΒ, που περιλαμβάνει ένα ολόκληρο οικοσύστημα πολιτιστικών και δημιουργικών επαγγελμάτων -παραστατικές τέχνες και ψυχαγωγία- το LaPreSC χρησιμοποιεί ποσοτικές και ποιοτικές μεθόδους και εμπλέκει ενεργά τους ενδιαφερόμενους φορείς, μέσω μιας μόνιμης πλατφόρμας αλληλεπίδρασης, όπου «η έρευνα συναντά την πρακτική».

To LaPreSC συνδυάζει διαφορετικές μεθόδους και επίπεδα ανάλυσης: οι συνθήκες και όροι εργασίας στις ΠΔΓ, οι νέες μορφές απασχόλησης με έμφαση στις έμφυλες, εθνοτικές και φυλετικές τους διαστάσεις, τα αποτελέσματα της ψηφιοποίησης παράλληλα με ζητήματα όπως οι πρακτικές συλλογικής προστασίας, αντιπροσώπευσης και αντίδρασης/διεκδίκησης θα μελετηθούν σε τρία διαφορετικά επίπεδα: στο μάκρο- επίπεδο των πολιτικών/νομοθετικών ρυθμίσεων, στο μέσο-επίπεδο των οργανώσεων/συλλογικοτήτων και το μίκρο-επίπεδο των εμπειριών και των μορφών κινητοποίησης των ίδιων των εργαζομένων. Αυτή η πολύ-επίπεδη ανάλυση θα ενισχυθεί από την αξιοποίηση διαφορετικών ερευνητικών μεθόδων: η έρευνα τεκμηρίωσης/βιβλιογραφική επισκόπηση, η ποιοτική έρευνα με θεματικά εστιασμένες ατομικές συνεντεύξεις και ομάδες εστιασμένης συζήτησης, και τα ποσοτικά δεδομένα που θα συλλεχθούν τόσο μέσω πρωτογενούς (survey) όσο και μέσω δευτερογενούς (data mining) έρευνας αναμένεται να οδηγήσουν σε μια σε βάθος και «από τα κάτω» ενημερωμένη γνώση του πεδίου. Αναλυτικότερα το LaPreSC θα διεξάγει:

• Μια ποσοτική έρευνα σε εθνικό επίπεδο με αυτοσυμπληρούμενο ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο η οποία θα συνδυαστεί με μια μικρότερης κλίμακας ποιοτική έρευνα με στόχο να παράσχει στους φορείς χάραξης πολιτικής και στην ακαδημαϊκή κοινότητα μια λεπτομερή και αξιόπιστη βάση δεδομένων.
• 30 συνεντεύξεις και 6 ομάδες εστιασμένης συζήτησης με εργαζόμενους και εκπροσώπους/συλλογικότητες εργαζομένων στις ΠΔΒ
• Εθνογραφική έρευνα στις συλλογικότητες και τις συνδικαλιστικές οργανώσεις
• Έρευνα τεκμηρίωσης/βιβλιογραφική επισκόπηση