ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ

ΣΧΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Τμήμα Κοινωνιολογίας

Εργαστήριο Κοινωνικής Ανάλυσης και Εφαρμοσμένης Κοινωνικής Έρευνας

18ο Πανελλήνιο Μεταπτυχιακό Εντατικό Σεμινάριο-Συνέδριο για Υποψήφιους Διδάκτορες

ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ

Πανεπιστήμιο Κρήτης
Πανεπιστημιούπολη Γάλλου/ Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ρέθυμνο
27 – 30 Οκτωβρίου 2011

Το Πανελλήνιο Μεταπτυχιακό Εντατικό Σεμινάριο-Συνέδριο για υποψήφιους διδάκτορες εντάσσεται στον κύκλο των Διεθνών Μεταπτυχιακών Θερινών Σχολείων των Ανωγείων (Anogia Summer Schools) συνεχίζοντας την ακαδημαϊκή παράδοση, που έχει εδραιωθεί ήδη από το 1994 με σκοπό την προώθηση του διεπιστημονικού διαλόγου στις κοινωνικές επιστήμες.

Το φετινό Μεταπτυχιακό Εντατικό Σεμινάριο-Συνέδριο οργανώνεται από το Εργαστήριο Κοινωνικής Ανάλυσης και Εφαρμοσμένης Κοινωνικής Έρευνας, του Τμήματος Κοινωνιολογίας, και επικεντρώνεται σε ζητήματα που αφορούν στη μεθοδολογία και την πρακτική της έρευνας στις κοινωνικές επιστήμες. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στις ποιοτικές μεθόδους έρευνας και στις εφαρμογές τους σε διαφορετικά επιστημονικά πεδία των κοινωνικών επιστημών. Τα βασικά οργανωτικά και θεματικά χαρακτηριστικά του Συνεδρίου-Σεμιναρίου είναι τα ακόλουθα:

• Αφορά κυρίως τη μεθοδολογία της έρευνας στις κοινωνικές επιστήμες, επιχειρώντας να συμβάλει στη συγκρότηση μιας κοινότητας διαλόγου μεταξύ επιστημόνων διαφορετικών ερευνητικών παραδειγμάτων.
• Οι δραστηριότητες του συνεδρίου θα λάβουν χώρα στις εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου Κρήτης και αναμένεται να λειτουργήσουν ως θεωρητική ανατροφοδότηση στις ερευνητικές και εκπαιδευτικές εμπειρίες των προηγούμενων 17 Διεθνών Θερινών Σχολείων, τα αποτελέσματα των οποίων έχουν δημοσιευθεί σε 5 συλλογικούς τόμους.
• Το Πανελλήνιο Μεταπτυχιακό Εντατικό Σεμινάριο-Συνέδριο για υποψήφιους διδάκτορες φιλοδοξεί να παράσχει τη δυνατότητα ανακοίνωσης και γνωστοποίησης ερευνητικών εγχειρημάτων από νέους/νέες επιστήμονες που εκπονούν διατριβές στην Ελλάδα ή το εξωτερικό.
• Τέλος, η συμμετοχή ερευνητών και πανεπιστημιακών συμβάλλει στην ανάπτυξη του κριτικού διαλόγου γύρω από ζητήματα κοινωνιολογικής θεωρίας και μεθόδου, καθώς και στην συγκρότηση μιας διεπιστημονικής ερευνητικής κοινότητας.

Συντονιστής του Εντατικού Σεμιναρίου-Συνεδρίου είναι ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης Σκεύος Παπαϊωάννου, Διευθυντής του Εργαστηρίου Κοινωνικής Ανάλυσης και Εφαρμοσμένης Κοινωνικής Έρευνας.

Την Οργανωτική Επιτροπή του Εντατικού Σεμιναρίου-Συνεδρίου, εκτός από τον συντονιστή Καθηγητή Σκεύο Παπαϊωάννου, αποτελούν οι εξής: Νίκος Σερντεδάκις, Επίκουρος Καθηγητής Παν/μίου Κρήτης, Γιώργος Τσιώλης, Επίκουρος Καθηγητής Παν/μίου Κρήτης, Μανόλης Τζανάκης, Λέκτορας Παν/μίου Κρήτης, Μάνος Σαββάκης, Διδάσκων Παν/μίου Αιγαίου, Μάνος Πετράκης, υπ. Δρ. Παν/μίου Κρήτης, Μιχάλης Νικολακάκης, υπ. Δρ. Παν/μίου Κρήτης, Αθανάσιος Θεοδώρου, υπ. Δρ. Παν/μίου Κρήτης.

Την Επιστημονική Επιτροπή απαρτίζουν οι Βασίλης Αράπογλου, Λέκτορας Παν/μίου Κρήτης, Μύρων Αχείμαστος, Αναπληρωτής Καθηγητής Παν/μίου Κρήτης, Μαρία Γιαννησοπούλου, Πανεπιστημιακός, Κώστας Γκούνης, Επίκουρος Καθηγητής Παν/μίου Κρήτης, Γιάννης Ζαϊμάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Παν/μίου Κρήτης, Αλίκη Λαβράνου, Επίκουρη Καθηγήτρια Παν/μίου Κρήτης, Σκεύος Παπαϊωάννου, Καθηγητής Παν/μίου Κρήτης, Βασίλης Ρωμανός, Λέκτορας Παν/μίου Κρήτης, Νίκος Σερντεδάκις, Επίκουρος Καθηγητής Παν/μίου Κρήτης, Μανόλης Τζανάκης, Λέκτορας Παν/μίου Κρήτης, Γιώργος Τσιώλης, Επίκουρος Καθηγητής Παν/μίου Κρήτης, Ελένη Φουρναράκη, Επίκουρη Καθηγήτρια Παν/μίου Κρήτης, Γιώργος Χάλαρης, Αναπληρωτής Καθηγητής Παν/μίου Κρήτης, Ιωάννης Κουμπουρλής, Λέκτορας Παν/μίου Κρήτης.

Θεματικές Ομάδες Εργασίας και συνεδρίες σε ολομέλειες

Η οργάνωση του Σεμιναρίου-Συνεδρίου γίνεται με βάση Θεματικές Ομάδες Εργασίας, στις οποίες οι υποψήφιοι διδάκτορες, οι μεταπτυχιακοί φοιτητές του Τμήματος και οι συμμετέχοντες ερευνητές παρουσιάζουν τις εργασίες τους.

Κάθε ομάδα εργασίας πραγματοποιεί σε ημερήσια βάση δύο συνεδρίες. Στις συνεδρίες αυτές οι συμμετέχοντες παρουσιάζουν τις εργασίες τους στην ομάδα και ακολουθεί εκτενής συζήτηση. Οι υποψήφιοι διδάκτορες και οι μεταπτυχιακοί φοιτητές, πέρα από την εργασία που θα παρουσιάσουν θα έχουν την ευκαιρία, στο περιθώριο των εργασιών του συνεδρίου, να συζητήσουν με τους συμμετέχοντες θέματα που σχετίζονται με την ερευνητική τους δραστηριότητα.

Επίσης, πραγματοποιούνται ειδικές συνεδρίες σε ολομέλεια, με επιλεγμένους ομιλητές, οι οποίοι εισηγούνται θέματα σχετικά με τους παρακάτω θεματικούς άξονες.

Α. Θεματικές Ομάδες Εργασίας

1. «Προφορικές ιστορίες και βιογραφίες: διεπιστημονικά ζητήματα

αφηγηματικής ανάλυσης»

Συντονισμός: Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν, Μαρία Ρεπούση, Γιώργος Τσιώλης

Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται έντονο ενδιαφέρον στην κοινωνική έρευνα για τις προφορικές αφηγήσεις. Το ενδιαφέρον αυτό το μοιράζονται οι κοινωνιολόγοι με τους ψυχολόγους, τους ιστορικούς, τους ανθρωπολόγους, τους ανθρωπογεωγράφους, τους επιστήμονες της Αγωγής, της Υγείας και της Κοινωνικής Εργασίας. Τούτο συμβαίνει διότι οι προφορικές (βιογραφικές) αφηγήσεις νοούνται ως προνομιακός τόπος για τη διερεύνηση της ανθρώπινης βιωμένης εμπειρίας, της διαλεκτικής σχέσης του ατομικού με το κοινωνικό, της κοινωνικά συγκροτημένης και ιστορικά διαμορφωμένης υποκειμενικότητας, των διαστρωματώσεων της μνήμης, καθώς και των πολλαπλών τρόπων θέασης του παρελθόντος. Πτυχές του πλούσιου επιστημολογικού και μεθοδολογικού διαλόγου, που έχει αναπτυχθεί γύρω από τα ζητήματα αυτά, θα προσπαθήσει να αναδείξει και να συζητήσει η παρούσα ομάδα εργασίας. Ειδικότερα θα συζητηθούν: οι διαδικασίες πρόσληψης και ερμηνείας των «γεγονότων»· η συγκρότηση και επεξεργασία της κοινωνικής εμπειρίας· η επιλεκτικότητα και οι διαστρωματώσεις της μνήμης· η πολύτροπικότητα της αφήγησης και οι διαφορετικές χρονολογικές οπτικές του αφηγητή· η επίδραση του κοινωνικοπολιτικού πλαισίου, της ιστορικής συγκυρίας και της επικοινωνιακής διάδρασης στη διαμόρφωση των αφηγήσεων. Στο φόντο των παραπάνω ζητημάτων, θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση σε ερωτήματα που αφορούν τους τρόπους ανάλυσης και ερμηνείας των βιογραφικών αφηγήσεων και των προφορικών μαρτυριών μέσα από μια διεπιστημονική προοπτική.

2. «Υγεία, σώμα, επιτήρηση» Συντονισμός: Μανόλης Τζανάκης, Ντιάννα Τράκα, Σεβαστή Τρουμπέτα

Ζητούμενο για την ομάδα εργασίας είναι να αποτελέσει ένα τόπο συνάντησης ερευνητικών προσεγγίσεων, οι οποίες εστιάζονται σε κοινωνικά πεδία όπου αναπτύσσονται κοινωνικοί μηχανισμοί που αποβλέπουν στη ρύθμιση της ζωής. Η μέριμνα για τη διατήρηση και την προαγωγή της ζωής, η σχέση μεταξύ θεραπευτών και θεραπευομένων, ο προσδιορισμός και έλεγχος της μιαρότητας και της ασθένειας, το ίδιο το σώμα και η γνώση γι’ αυτό, συνδέονται με οργανωμένες παρεμβάσεις που συμβάλλουν στον κοινωνικό έλεγχο και στην παραγωγή κοινωνικών παραστάσεων για το καλό και το κακό, το δίκαιο και το άδικο, το ορθολογικό και το παράλογο. Τα κοινωνικά αυτά πεδία μπορούν, με τη χρήση ως επί το πλείστον ποιοτικών εμπειρικών μεθόδων, να καταγραφούν, να αναλυθούν, κι ενδεχομένως να τροποποιηθούν. Επιδιώκοντας να αναδείξουμε την πολυπλοκότητα της σχέσης μεταξύ υγείας, σώματος και επιτήρησης (πέρα από το απλουστευτικό δίπολο: κεντρική εξουσία ως υποκείμενο δράσης vs πληθυσμός ως αποδέκτης/αντικείμενο εξουσιαστικών μηχανισμών) μας ενδιαφέρει τόσο η σύλληψη εξουσιαστικών μηχανισμών όσο και τα διάφορα επίπεδα της εφαρμογής τους, καθώς και η εσωτερίκευση των πολιτικών ελέγχου από τα κοινωνικά υποκείμενα.

Η ομάδα εργασίας επικεντρώνεται φέτος σε τρεις θεματικές ενότητες: α) Το σώμα ως «σημείο» διασταύρωσης του βιολογικού, του ψυχικού και του κοινωνικού. Η μελέτη ζητημάτων όπως οι πολιτισμικές και ιδεολογικές συνδηλώσεις των θεραπευτικών πρακτικών, η ανάδειξη του σώματος σε πεδίο άσκησης εξουσιαστικών πρακτικών (π.χ. βασανιστήρια, βιομετρία κι έλεγχος των συνόρων) αλλά και αμφιλεγόμενων παρεμβάσεων του ενσώματου υποκειμένου (τατουάζ, πίρσινγκ, πλαστική χειρουργική, υποβοηθούμενη αναπαραγωγή κ.ά.) απαιτούν αναλύσεις οι οποίες υπερβαίνουν ένα στενό ορισμό του κοινωνικού. β) Η κοινωνική φροντίδα και η φροντίδα υγείας ως μορφές επιτήρησης και βιοπολιτικών εφαρμογών. Το ζητούμενο εδώ είναι να σκεφτούμε τη σχέση ιατρικής, κοινωνικής φροντίδας και ηθικής πέραν της βιοηθικής, ως ρύθμιση κατεξοχήν πολιτική. Η ιατρική πρακτική και η κοινωνική φροντίδα ρυθμίζουν, ελέγχουν, εν τέλει επιτηρούν τη ζωή, την ίδια στιγμή που αποσκοπούν στην υποστήριξή της, στην προαγωγή της.

γ) Ιστορικές-διεπιστημονικές προσεγγίσεις της υγείας, της ασθένειας και της κοινωνικής φροντίδας. Ο έλεγχος των συνόρων, η οργάνωση συστημάτων υγείας και πρόνοιας, αποτελούν πολιτισμικά φαινόμενα τα οποία ως τέτοια υπόκεινται στην ιστορική μεταβολή, συνδέονται με την άνοδο της βιομηχανικής κοινωνίας, του αστικού φιλελεύθερου έθνους-κράτους, της μαζικής κουλτούρας και της εξατομίκευσης.

Η ομάδα εργασίας είναι ανοικτή σε κάθε ερευνητική εργασία η οποία εντάσσεται στον ευρύτερο χώρο των κοινωνικών επιστημών κι εστιάζει στην υγεία και την ασθένεια, το σώμα, την πρόνοια και τον κοινωνικό έλεγχο. Θεωρούμε ότι ανεξάρτητα από το βλέμμα που υιοθετεί ένα εξ ορισμού πολυδιάστατο ερμηνευτικό εγχείρημα, αυτό της κοινωνιολογίας, της κοινωνικής ανθρωπολογίας, της ιστορίας, της ψυχολογίας ή της πολιτικής επιστήμης, τίθενται κοινά μεθοδολογικά ζητήματα, τα οποία ευελπιστούμε να αναδειχθούν και να συζητηθούν διεξοδικά.

3. «Αθλητισμός, κουλτούρες του σώματος και ταυτότητες στις κοινωνικές επιστήμες»

Συντονισμός: Γιάννης Ζαϊμάκης και Ελένη Φουρναράκη

Στις σύγχρονες συνθήκες της παγκοσμιοποίησης ο αθλητισμός τείνει να συνδεθεί ολοένα και περισσότερο με μια αναπτυσσόμενη «βιομηχανία» του ελεύθερου χρόνου, με εκτεταμένα δίκτυα οικονομικών συναλλαγών, πολιτισμικών  ανταλλαγών και εκροών σε τοπικό, εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο που επηρεάζουν την κοινωνική του οργάνωση, τις σημασίες, τις  ταυτότητες και τους τύπους σωματικής κουλτούρας που συγκροτούνται γύρω από τα σπορ.

Το ενδιαφέρον που παρουσιάζει η μελέτη του αθλητισμού στις σύγχρονες κοινωνίες έχει οδηγήσει στη συγκρότηση ενός διακριτού πεδίου μελετών στις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες που έχει αναπτυχθεί, με σχετική καθυστέρηση, στην Ελλάδα στις δύο τελευταίες δεκαετίες και έχει συνοδευτεί από την παραγωγή νέων επιστημονικών εργασιών και την ανάπτυξη ερευνητικών πρακτικών στο πεδίο. Η ομάδα φιλοδοξεί να πολλαπλασιάσει τα ερεθίσματα για τη ανάπτυξη ενός διεπιστημονικού διαλόγου για τον αθλητισμό, το σώμα και την ταυτότητα και τις αλληλοσυσχετίσεις τους και να προσεγγίσει σύγχρονες μεθοδολογικές στρατηγικές, αναλυτικά σχήματα και ερευνητικές πρακτικές από διαφορετικές επιστημολογικές οπτικές.

Οι εργασίες της ομάδας θα προσπαθήσουν να προσεγγίσουν τις πολλαπλές κοινωνικές και πολιτισμικές διαστάσεις της σωματικής αγωγής και άθλησης τόσο σε επίπεδο θεσμικής και οργανωτικής συγκρότησης όσο και σε επίπεδο πρακτικών κοινωνικής διάκρισης και διαφοράς και να αναδείξει τις σχέσεις τους με την οικονομία, την πολιτική και την κοινωνία των πολιτών. Σε αυτήν την κατεύθυνση θα διερευνηθούν οι λόγοι, οι αναπαραστάσεις, οι ρητορικές και οι ιδεολογικές ή συμβολικές τελετουργίες  που υποστηρίζουν ή αμφισβητούν τις αθλητικές πρακτικές και οι ταυτότητες που συγκροτούνται και γίνονται αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο πεδίο με βάση την κοινωνική τάξη, το κοινωνικό φύλο ή άλλες κοινωνικές κατηγορίες, όπως το έθνος, η φυλή ή οι ηλικιακές ομάδες. Τέλος σε ξεχωριστή ενότητα θα διερευνηθούν τα πολιτισμικά συμφραζόμενα των κοινωνικών χρήσεων και σηματοδοτήσεων του σώματος στη σύγχρονη κοινωνία όχι μόνο στο πλαίσιο της αθλητικής εμπειρίας αλλά και σε σχέση με ευρύτερα πολιτισμικά μορφώματα.

4. «Εργασία και κοινωνία της εργασίας σε κρίση»

Συντονισμός: Αθανάσιος Αλεξίου, Απόστολος Δεδουσόπουλος, Σκεύος Παπαϊωάννου, Ιορδάνης Ψημένος.

Στο πλαίσιο αυτής της Θεματικής Ομάδας Εργασίας θα γίνει προσπάθεια να παρουσιαστούν, να αναλυθούν και να σχολιαστούν ερευνητικά προγράμματα υποψηφίων διδακτόρων, αλλά και ερευνητών σχετικά με ζητήματα που αφορούν στην Κρίση της Εργασίας και της Κοινωνίας της Εργασίας.

Παρά τις διάφορες εξελίξεις στον τομέα της εργασίας δεν μπορεί να ειπωθεί με βεβαιότητα ότι η πλειοψηφία των ανθρώπων θα πάψει να βλέπει στην εργασία την κύρια βάση ύπαρξης και το επίκεντρο του κοινωνικού τους προσανατολισμού. Σε επίπεδο κοινωνίας είναι αδιανόητο να φανταστούμε μια κοινωνική κατάσταση χωρίς εργασία, και αυτό ανεξάρτητα από τη μορφή και το χαρακτήρα που μπορεί να έχει η εργασία. Στο ατομικό επίπεδο ισχύει σε γενικές γραμμές το ίδιο. Η εργασία θα συνεχίσει να αποτελεί βασική ανθρώπινη δραστηριότητα τόσο για την εξασφάλιση των όρων ύπαρξης όσο και για εύρεση νοήματος στη ζωή, αλλά και στη διαμόρφωση κοινωνικής ένταξης και κοινωνικής συνείδησης (ταυτότητας).

Στη θεματική αυτή ενότητα μπορούν να παρουσιαστούν εργασίες που ασχολούνται θεωρητικά ή/και ερευνητικά εμπειρικά με ζητήματα όπως ο χαρακτήρας και η σημασία της εργασίας, καθώς επίσης ζητήματα ανεργίας, απασχόλησης, αλλά και κοινωνικού αποκλεισμού, καθώς και εκπαίδευσης σε σχέση με την εργασία, αλλά και τις επιπτώσεις  στην κοινωνία, στη ζωή, στη βιογραφία και στα σχέδια ζωής των εργαζομένων. Επίσης στη θεματική αυτή εντάσσονται εργασίες που ερευνούν εναλλακτικές μορφές εργασίας στο πλαίσιο της λεγόμενης κοινωνικής οικονομίας.

5. Ιστορία και Θεωρία των Κοινωνικών Επιστημών: Ζητήματα Ιδεολογίας στις Κοινωνικές Επιστήμες

Συντονισμός: Μύρων Αχείμαστος και Γιάννης Κουμπουρλής

Η συγκεκριμένη ομάδα απευθύνεται σε όσους υποψήφιους διδάκτορες εργάζονται στον τομέα της ιστορίας των κοινωνικών επιστημών, αλλά και σε όσους εξειδικεύονται στη θεωρία των κοινωνικών επιστημών. Στόχος είναι η διερεύνηση, με βάση τις μεθοδολογικές αρχές μιας ιστορικά προσανατολισμένης κοινωνιολογίας, των σχέσεων αλληλόδρασης μεταξύ επιστημονικών-φιλοσοφικών τάσεων και ιδεολογικοπολιτικών ρευμάτων σε αναφορά προς το εκάστοτε ιστορικο-κοινωνικό πλαίσιο παραγωγής τους. Πρόκειται για μια προσέγγιση που προϋποθέτει την κατανόηση, αφενός, του τρόπου συγκρότησης των θεωρητικών αντιλήψεων και της επιχειρηματολογίας των κοινωνικο-επιστημονικών κύκλων που, άλλοτε σκόπιμα και εμπρόθετα και άλλοτε όχι, λειτούργησαν ταυτοχρόνως ως φορείς και ως δημιουργοί μιας ιδεολογίας και, αφετέρου, των λόγων της έλξης που άσκησαν τέτοιου είδους αντιλήψεις σε ευρύτερα κοινωνικά περιβάλλοντα.

Προθεσμία υποβολής αιτήσεων συμμετοχής και περιλήψεων ανακοινώσεων στις Θεματικές Ομάδες Εργασίας.

Α. Οι ενδιαφερόμενες/οι διδάσκοντες-ερευνητές που επιθυμούν να συμμετέχουν καλούνται να ενημερώσουν την Οργανωτική Επιτροπή με e-mail στην ακόλουθη ηλεκτρονική διεύθυνση: socialmethods@social.soc.uoc.gr, αποστέλλοντας τίτλο και σύντομη περίληψη της εισήγησής τους (έως 200 λέξεις).

Β. Οι ενδιαφερόμενοι υποψήφιοι διδάκτορες καλούνται να υποβάλλουν αιτήσεις (έτοιμη φόρμα είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης (www.soc.uoc.gr) καθώς και σύντομη περίληψη της εργασίας τους (έως 200 λέξεις) μέχρι τις 10 Ιουλίου 2011 στην ηλεκτρονική διεύθυνση socialmethods@social.soc.uoc.gr. Στη συνέχεια, αφού ειδοποιηθούν για την τελική έγκριση της συμμετοχής τους, θα πρέπει να αποστείλουν το κείμενο της εργασίας που πρόκειται να παρουσιάσουν έως τις 11 Σεπτεμβρίου 2011. Τα κείμενα αυτά θα αποσταλούν στους συντονιστές των ομάδων εργασίας, οι οποίοι θα προετοιμάσουν επεξεργασμένα σχόλια και παρατηρήσεις. Τα κείμενα δεν πρέπει να υπερβαίνουν τις 10 σελίδες (γραμμένες σε μονό διάστημα, Times New Roman /12) και οι περιλήψεις τις 200 λέξεις, οφείλουν δε να περιλαμβάνουν διεύθυνση, τηλέφωνο, e-mail και ιδιότητα του/της ενδιαφερομένου/ης.

Φόρμα αίτησης (doc)

Ταχυδρομική διεύθυνση:
Πανεπιστήμιο Κρήτης
Τμήμα Κοινωνιολογίας
Υπόψη Νικολάου Σερντεδάκι
74100 Ρέθυμνο

Τηλ. 28310-77493.
Φαξ: 28310-77467.

υπό κατασκευή

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ

ΣΧΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Τμήμα Κοινωνιολογίας

Εργαστήριο Κοινωνικής Ανάλυσης και Εφαρμοσμένης Κοινωνικής Έρευνας

17ο Πανελλήνιο Μεταπτυχιακό Εντατικό Σεμινάριο-Συνέδριο για Υποψήφιους Διδάκτορες
ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ

Πανεπιστήμιο Κρήτης
Πανεπιστημιούπολη Γάλλου/ Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ρέθυμνο
24 – 27 Σεπτεμβρίου 2010

Πρόγραμμα εργασιών
Πρόγραμμα ομάδων

Το Πανελλήνιο Μεταπτυχιακό Εντατικό Σεμινάριο-Συνέδριο για υποψήφιους διδάκτορες εντάσσεται στον κύκλο των Διεθνών Μεταπτυχιακών Θερινών Σχολείων των Ανωγείων (Anogia Summer Schools) συνεχίζοντας την ακαδημαϊκή παράδοση, που έχει εδραιωθεί ήδη από το 1994 με σκοπό την προώθηση του διεπιστημονικού διαλόγου στις κοινωνικές επιστήμες.

Το φετινό Μεταπτυχιακό Εντατικό Σεμινάριο-Συνέδριο οργανώνεται από το Εργαστήριο Κοινωνικής Ανάλυσης και Εφαρμοσμένης Κοινωνικής Έρευνας, του Τμήματος Κοινωνιολογίας, και επικεντρώνεται σε ζητήματα που αφορούν στη μεθοδολογία και την πρακτική της έρευνας στις κοινωνικές επιστήμες. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στις ποιοτικές μεθόδους έρευνας και στις εφαρμογές τους σε διαφορετικά επιστημονικά πεδία των κοινωνικών επιστημών. Τα βασικά οργανωτικά και θεματικά χαρακτηριστικά του Συνεδρίου-Σεμιναρίου είναι τα ακόλουθα:

• Αφορά κυρίως τη μεθοδολογία της έρευνας στις κοινωνικές επιστήμες, επιχειρώντας να συμβάλει στη συγκρότηση μιας κοινότητας διαλόγου μεταξύ επιστημόνων διαφορετικών ερευνητικών παραδειγμάτων.
• Οι δραστηριότητες του συνεδρίου θα λάβουν χώρα στις εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου Κρήτης και αναμένεται να λειτουργήσουν ως θεωρητική ανατροφοδότηση στις ερευνητικές και εκπαιδευτικές εμπειρίες των προηγούμενων 16 Διεθνών Θερινών Σχολείων, τα αποτελέσματα των οποίων έχουν δημοσιευθεί σε 5 συλλογικούς τόμους.
• Το Πανελλήνιο Μεταπτυχιακό Εντατικό Σεμινάριο-Συνέδριο για υποψήφιους διδάκτορες φιλοδοξεί να παράσχει τη δυνατότητα ανακοίνωσης και γνωστοποίησης ερευνητικών εγχειρημάτων από νέους/νέες επιστήμονες που εκπονούν διατριβές στην Ελλάδα ή το εξωτερικό.
• Τέλος, η συμμετοχή ερευνητών και πανεπιστημιακών συμβάλλει στην ανάπτυξη του κριτικού διαλόγου γύρω από ζητήματα κοινωνιολογικής θεωρίας και μεθόδου, καθώς και στην συγκρότηση μιας διεπιστημονικής ερευνητικής κοινότητας.

Α. Θεματικές Ομάδες Εργασίας

1. Συλλογική δράση και κοινωνικά κινήματα.

Συντονιστής: Ν. Σερντεδάκις

Αυτή η θεματική ομάδα επιχειρεί να διαμορφώσει ένα πλαίσιο διαλόγου και επικοινωνίας ανάμεσα σε κοινωνικούς επιστήμονες, διαφορετικών ειδικοτήτων, που η θεωρητική αναζήτηση και η εμπειρική τους έρευνα εστιάζεται σε ποικίλες μορφές συλλογικής διεκδίκησης, κινητοποίησης και διαμαρτυρίας. Οι συναντήσεις των προηγουμένων ετών κατέδειξαν την ύπαρξη μιας δυναμικής ομάδας νέων ερευνητών και υποψηφίων διδακτόρων που διαμορφώνουν τα ερευνητικά τους σχέδια, αναστοχαζόμενοι συστηματικά γύρω από σύγχρονες θεωρητικές και μεθοδολογικές απορίες και ερωτήματα. Ζητούμενο της φετινής συνάντησης είναι αφενός η συνέχιση της συζήτησης γύρω από τους υφιστάμενους κοινούς θεωρητικούς τόπους και αφετέρου η έμφαση στην εμπειρικά εστιασμένη έρευνα.
2. Ζητήματα της Διδακτικής της Ιστορίας και των Κοινωνικών Επιστημών.

Συντονίστριες: Μ. Ρεπούση & Ε.Φουρναράκη

Η διδακτική της ιστορίας και των κοινωνικών σπουδών/επιστημών με αφετηρία την εκπαίδευση στρέφεται όλο και περισσότερο στην προβληματοποίηση του συνόλου των τόπων στους οποίους παράγεται νόημα για την ιστορική εξέλιξη των κοινωνικών φαινομένων, καθώς τα ερευνητικά πορίσματα συναρτούν τη διδασκαλία, τη μάθηση και την κατανόηση στην ιστορία και στις κοινωνικές σπουδές/επιστήμες με τη συνολική ιστορική επικοινωνία, τη διαμόρφωση της συλλογικής μνήμης στις σύγχρονες κοινωνίες και με τις ευρύτερες κοινωνικές και δημόσιες χρήσεις της. Το ίδιο το σχολικό πρόγραμμα συνιστά εξάλλου ένα σύνθετο discourse στο οποίο ενυπάρχουν διαφορετικά αξιακά και πολιτισμικά σχήματα τα οποία δημιουργούν συνθήκες αυτονόμησης των υποκειμένων. Η μετάβαση από λειτουργιστικές και ντετερμινιστικές προσεγγίσεις του σχολικού θεσμού προς μια ενεργή υποκειμενικότητα με τη συνακόλουθη μεταστροφή της ερευνητικής περιέργειας από τον ίδιο το θεσμό και τους δομικούς επικαθορισμούς στις σχολικές πρακτικές και στα ίδια τα υποκείμενα καθώς και η έμφαση στη συναρμογή του σχολικού με το κοινωνικό πεδίο πολλαπλασιάζει τις ερευνητικές τροπικότητες και δημιουργεί νέες ανάγκες επιστημολογικών και μεθοδολογικών επιλογών και αποσαφηνίσεων.
Η ομάδα εργασίας στοχεύει πρωτίστως στην ανάδειξη της διπλής όψης αυτής της ερευνητικής πολλαπλότητας και στην υποστήριξη του θεωρητικού και επιστημολογικού αναστοχασμού που την αφορά. Σε αυτή την κατεύθυνση, τις εργασίες της ομάδας θα απασχολήσουν έρευνες υπό εξέλιξη σε ζητήματα που σχετίζονται με τη διδακτική των κοινωνικών επιστημών γενικά ή σε επιμέρους κλάδους. Σε ό,τι αφορά την ιστορία, κεντρικά παραμένουν τα ερωτήματα:
(α) ποιο είναι το μεθοδολογικό πλαίσιο που μας επιτρέπει να ερευνήσουμε τις σύνθετες σχέσεις και συσχετίσεις που αναπτύσσονται ανάμεσα στο σχολικό και στο εξωσχολικό περιβάλλον αναφορικά με τις αναπαραστάσεις του παρελθόντος και της ιστορίας
(β) ποιες είναι οι μέθοδοι, ποια τα σχήματα και τα εργαλεία που μας επιτρέπουν να δούμε διαδραστικά τις εκπαιδευτικές δομές, τις σχολικές πρακτικές και τις εναλλακτικές μορφές ιστορικής συνείδησης;
(γ) ποια είναι τα ερμηνευτικά σχήματα που μας επιτρέπουν να προσεγγίσουμε τα ζητήματα της φυσιογνωμίας και της ανάπτυξης της ιστορικής σκέψης, της διαμόρφωσης της ιστορικής κουλτούρας και της ιστορικής συνείδησης;.
3. Ζητήματα ανάλυσης ποιοτικών και ποσοτικών δεδομένων στην κοινωνική εμπειρική έρευνα.

Συντονιστές: Γ. Κάλλας, Α. Λαβράνου, Σ. Καλογεράκη, Γ. Τσιώλης

Κομβικό σημείο στην εμπειρική κοινωνική έρευνα αποτελεί η συλλογή / παραγωγή, διαχείριση, επεξεργασία, ανάλυση και ερμηνεία των ερευνητικών δεδομένων. Οι προαναφερθείσες διαδικασίες εγείρουν μια σειρά από επιστημολογικά, μεθοδολογικά, μεθοδικά και τεχνικά ζητήματα και επιβάλλουν στον ερευνητή να επιλύσει διλήμματα και να πάρει αποφάσεις. Τέτοια ζητήματα θα εξεταστούν στην Ομάδα Εργασίας με την ευκαιρία της παρουσίασης και της ενδελεχούς συζήτησης ερευνητικών προγραμμάτων υποψηφίων διδακτόρων και νέων επιστημόνων. Ειδικότερα θα συζητηθούν:

• η ιδιαιτερότητα των δεδομένων της εμπειρικής κοινωνικής έρευνας,
• οι διαφορές μεταξύ «ποσοτικών» και «ποιοτικών» δεδομένων ως προς τη διαδικασία της συλλογής/παραγωγής καθώς και της ανάλυσής τους.
• οι προϋποθέσεις, οι δυνατότητες και οι περιορισμοί των εγχειρημάτων σύνδεσης ή συνδυασμού ποιοτικών και ποσοτικών δεδομένων στην κοινωνική έρευνα,
• οι δυνατότητες, οι περιορισμοί και τα οφέλη δευτερογενούς ανάλυσης ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων,
• τρόποι ελέγχου ποιότητας (αξιοπιστία, εγκυρότητα) της ανάλυσης δεδομένων στην ποιοτική και την ποσοτική έρευνα,
• η διαλεκτική σχέση της θεωρητικής παραγωγής και της ανάλυσης εμπειρικών δεδομένων,
• η χρήση τεχνολογικών εφαρμογών στην επεξεργασία και ανάλυση ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων ως προς τις δυνατότητες που παρέχει ή και τους ενδεχόμενους περιορισμούς που θέτει,
• ζητήματα ηθικής και δεοντολογίας στην ανάλυση εμπειρικών δεδομένων (σε ποιον ανήκει η ερμηνεία;)

4. Τοπικές κοινωνίες στο μεταίχμιο: Όψεις της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτισμικής συγκρότησης του τοπικού στην εποχή της παγκοσμιοποίησης

Συντονιστές: Γ. Ζαϊμάκης, Θ. Σπύρος, Σκ. Παπαϊωάννου

Aντικείμενο της ομάδας εργασίας είναι οι διαδικασίες οικονομικής, κοινωνικής και πολιτισμικής (ανα)παραγωγής της τοπικότητας και οι μετασχηματισμοί που υφίστανται οι τοπικές κοινωνίες στο πλαίσιο της παγκοσμιοποημένης δικτυακής κοινωνίας και οικονομίας. Στη σύγχρονη κοινωνία το τοπικό γίνεται ένα δυναμικό πεδίο κοινωνικής μεταβολής στο οποίο συναρθρώνονται διαπολιτισμικά πρότυπα, τεχνολογικές καινοτομίες, υπερ-τοπικές συναλλαγές και δράσεις εκβάλλοντας στη συγκρότηση και διαπραγμάτευση νέων ταυτοτήτων και προτύπων που διαπερνούν ή και υπερβαίνουν τις τοπο-κεντρικές θεωρήσεις του παρελθόντος. Στην ομάδα εργασίας θα επιχειρηθεί η θεωρητική και εμπειρική πραγμάτευση αυτών των διαδικασιών μεταβολής δίνοντας έμφαση στις νέες υβριδικές και διαπολιτισμικές ταυτότητες που συγκροτούνται στον τοπικό χώρο καθώς επίσης και στις διαστάσεις της σύζευξης των διαδικασιών τοπικής ανάπτυξης με διατοπικές συνεργασίες, τη διοικητική αναδιάρθρωση της χώρας (Πρόγραμμα Καλλικράτης), στην κοινωνική οικονομία και τις δράσεις υπερ-εθνικών πολιτικών δομών.

5. Μεθοδολογικά ζητήματα στη μελέτη των θεραπευτικών πρακτικών.

Συντονιστής: Μ. Τζανάκης.

Ο οργανωμένος στοχασμός τον οποίο παράγουν από τα μέσα του 19ου αιώνα οι κοινωνικές επιστήμες αποσκοπούσε αρχικά στο να αναδείξει την αυτονομία του κοινωνικού, σε σχέση αφενός με το ψυχικό και αφετέρου με το βιολογικό. Το κοινωνικό έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, και μπορεί να μελετηθεί καθαυτό, ανεξάρτητα από τις ψυχικές λειτουργίες και τη φυσιολογία του σώματος των ατόμων από τις οποίες συντίθενται οι κοινωνίες. Ωστόσο, η μελέτη των πολιτισμικών παραμέτρων των θεραπευτικών πρακτικών και οι ιδεολογικές συνδηλώσεις τους, η ανάδειξη της ιστορικότητας των ορισμών της υγείας και της ασθένειας, και η αναγνώριση ότι η παθολογία του σώματος είναι κοινωνικά διαμεσολαβημένη, οδήγησαν σε αναλύσεις οι οποίες υπερβαίνουν ένα στενό ορισμό του κοινωνικού, σε αντιδιαστολή με το ψυχικό και το βιολογικό. Το ζητούμενο σε αυτή την ομάδα εργασίας είναι να αποτελέσει τόπο συνάντησης ερευνητικών προσεγγίσεων, ενίοτε διεπιστημονικών, εκείνων των κοινωνικών πρακτικών οι οποίες αποσκοπούν καταστατικά στη διατήρηση, την προαγωγή κι αναπαραγωγή της ζωής, εν τέλει στη ρύθμισή της. Η υγεία και η ασθένεια, οι οδύνες του σώματος και της ψυχής, η σχέση θεραπευτών και θεραπευομένων, το ίδιο το σώμα και η μορφοποιημένη στο πεδίο της καθημερινότητας γνώση γι’ αυτό, συνιστούν, πλέον, κλασικά πεδία μελέτης των κοινωνικών επιστημών. Στους χώρους θεραπείας ανα-παράγονται οι παραστάσεις για το καλό και το κακό, το δίκαιο και το άδικο, το ορθό και το παράλογο, αλλά και οι βασικές ιδέες για το τι συνιστά φύση και τι κοινωνικό μόρφωμα, τι είναι η ζωή και τι βρίσκεται πέραν αυτής. Ανεξάρτητα από το βλέμμα που υιοθετεί ένα ανάλογο, εξ ορισμού πολυδιάστατο, εγχείρημα, αυτό της κοινωνιολογίας, της ιστορίας, της οικονομίας, της ψυχολογίας, της πολιτικής ή και της ιατρικής, τίθενται κοινά μεθοδολογικά ζητήματα, τα οποία ευελπιστούμε να αναδειχθούν και να συζητηθούν.

6. Ιστορία και θεωρία των Κοινωνικών Επιστημών.

Συντονιστές: Μύρων Αχείμαστος, Βασίλης Ρωμανός

Η συγκεκριμένη ομάδα απευθύνεται σε όσους υποψήφιους διδάκτορες εργάζονται στον –σχετικά νέο– τομέα της ιστορίας των κοινωνικών επιστημών, αλλά και σε όσους εξειδικεύονται στη θεωρία των κοινωνικών επιστημών. Η ιστορία και η θεωρία είναι έννοιες αλληλένδετες. Με αφετηρία τη σκέψη αυτή, γίνεται μια προσπάθεια να καταγραφούν και να συζητηθούν όσες εργασίες προσεγγίζουν και συγκροτούν το αντικείμενό του με βάση αντίστοιχες αναζητήσεις.
Προθεσμία υποβολής αιτήσεων συμμετοχής και περιλήψεων ανακοινώσεων στις Θεματικές Ομάδες Εργασίας.

Α. Οι ενδιαφερόμενοι διδάσκοντες-ερευνητές που επιθυμούν να συμμετέχουν καλούνται να ενημερώσουν την Οργανωτική Επιτροπή με e-mail στην ακόλουθη ηλεκτρονική διεύθυνση: socialmethods at social.soc.uoc.gr, αποστέλλοντας τίτλο και σύντομη περίληψη της εισήγησής τους (έως 200 λέξεις).

Β. Οι ενδιαφερόμενοι υποψήφιοι διδάκτορες καλούνται να υποβάλλουν αιτήσεις (έτοιμη φόρμα είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης (www.soc.uoc.gr) καθώς και σύντομη περίληψη της εργασίας τους (έως 200 λέξεις) μέχρι τις 30 Ιουνίου 2010 στην ηλεκτρονική διεύθυνση socialmethods at social.soc.uoc.gr. Στη συνέχεια, αφού ειδοποιηθούν για την τελική έγκριση της συμμετοχής τους, θα πρέπει να αποστείλουν το κείμενο της εργασίας που πρόκειται να παρουσιάσουν έως τις 3 Σεπτεμβρίου 2010. Τα κείμενα αυτά θα αποσταλούν στους συντονιστές των ομάδων εργασίας, οι οποίοι θα προετοιμάσουν επεξεργασμένα σχόλια και παρατηρήσεις. Τα κείμενα δεν πρέπει να υπερβαίνουν τις 10 σελίδες (γραμμένες σε μονό διάστημα, Times New Roman /12) και οι περιλήψεις τις 200 λέξεις, οφείλουν δε να περιλαμβάνουν διεύθυνση, τηλέφωνο, e-mail και ιδιότητα του/της ενδιαφερομένου/ης.

Φόρμα αίτησης (.doc)

Ταχυδρομική διεύθυνση:
Πανεπιστήμιο Κρήτης
Τμήμα Κοινωνιολογίας
Υπόψη Σκ. Παπαϊωάννου
74100 Ρέθυμνο

Τηλ. 28310 77466-465, 77497, 77498.
Φαξ: 28310 77467.